پرسشنامه استقلال شغلی کارکنان

معرفی پرسشنامه استقلال شغلی کارکنان

پرسشنامه استقلال شغلی  که نخستین بار توسط جیمز اِی. برایو  طراحی شد، یکی از معتبرترین و پرکاربردترین ابزارهای سنجش میزان اختیار و آزادی عمل کارکنان در محیط کار است. این پرسشنامه بر اساس دیدگاه‌های نظریه‌های طراحی شغل و به‌ویژه مدل «ویژگی‌های شغل»  ساخته شده و به پژوهشگران امکان می‌دهد ت خودمختاری  را به‌صورت چندبعدی بررسی کنند.

این مقیاس سه بُعد اساسی از استقلال شغلی را مورد سنجش قرار می‌دهد:

استقلال در روش انجام کار

به این معنا که کارکنان در انتخاب ابزارها، روش‌ها و سبک انجام وظایف شغلی خود آزادی عمل داشته باشند.

استقلال در زمان‌بندی کار

به توانایی کارکنان در برنامه‌ریزی زمان انجام کارها، ترتیب فعالیت‌ها و کنترل سرعت انجام وظایف اشاره دارد.

استقلال در معیارها و ارزیابی

به امکان کارکنان در تعیین یا تأثیرگذاری بر استانداردها و معیارهایی که بر اساس آن‌ها عملکردشان ارزیابی می‌شود، مربوط می‌شود.

پرسشنامه استقلال شغلی شامل ۹ گویه است که با طیف ۵ درجه‌ای لیکرت (از «کاملاً مخالفم» تا «کاملاً موافقم») سنجیده می‌شوند. مجموع امتیازات پرسشنامه بین ۹ تا ۴۵ متغیر است و نمره بالاتر بیانگر سطح بالاتر استقلال شغلی فرد است.

از نظر پایایی، مطالعات متعدد نشان داده‌اند که این مقیاس از ثبات درونی بالایی برخوردار است. برای نمونه، Breaugh (1985) در پژوهش اولیه خود آلفای کرونباخ بالای ۰.۸۰ گزارش کرده است. همچنین در تحقیقات بعدی ضرایب پایایی بین ۰.۸۰ تا ۰.۹۰ برای ابعاد مختلف پرسشنامه به دست آمده است.

از نظر روایی نیز تحلیل‌های عاملی تأییدی نشان داده‌اند که سه بعد مذکور (روش، زمان‌بندی و معیارها) از یکدیگر متمایز و در عین حال همبسته هستند. افزون بر این، روایی همگرایی و واگرایی پرسشنامه نیز تأیید شده است؛ به این معنا که استقلال شغلی با متغیرهایی چون رضایت شغلی، انگیزش درونی، تعهد سازمانی و درگیری شغلی رابطه مثبت معنادار دارد، در حالی که با متغیرهایی مانند فشار نقش و استرس شغلی رابطه منفی دارد.