مقاله متنی سابقه و تاریخچه بهره وری

سابقه و تاریخچه بهره وری

بهره وری

شاید به طور رسمی و جدی نخستین بار لغت بهره وری در مقاله ای به نام کوئیزنی در سال ۱۷۶۲  میلادی ظاهر شد. بعد از بیش از یک قرن یعنی در سال ۱۸۸۳  آنطور که فرهنگ لغت شناسی لاروس بیان می کند، فردی به اسم لیتر بهره وری را بدین گونه تعریف کرد:  « قدرت و توانایی تولید کردن » که در واقع در آنجا بهره وری اشتیاق به تولید را بیان می کند. از اوایل قرن ۲۰  این واژه مفهوم دقیق تری به عنوان رابطه بازده ( ستانده) و عوامل و وسایل به کار رفته برای تولید آن بازده ( نهاده یا داده ) را به دست آورد. فردی به نام « ارلی » در سال ۱۹۰۰  بهره وری را ارتباط بین بازده و وسایل به کار رفته برای تولید این بازده عنوان کرد

در سال ۱۹۵۰  «سازمان همکاری اقتصادی اروپایی »تعریف کامل تری از بهره وری به این شرح ارائه داد: بهره وری خارج قسمت بازده به کلی از عوامل تولید است. بدین ترتیب می توان از بهره وری سرمایه، بهره وری سرمایه گذاری و بهره وری مواد خام بسته به اینکه بازده در ارتباط با سرمایه، سرمایه گذاری یا مواد خام و غیره مورد بررسی قرار گیرد، نام برد.

شش کلید بهره وری در سازمان

بر مبنای تجاربی که در بررسی وضع بهره وری در شرکت هواپیماسازی بیش از ۰۰/۷۷ کارگر و کارمند به دست آمده است، مواردی به عنوان شش کلید اعتلای بهره وری برشمرده است که عبارتند از:

۱-  مدیریت شایسته و مسئول:

پیوند با بهره وری هنگامی دقیق تر به چشم می آید که به بهره وری شخصی بیندیشیم. بدیهی است که عواملی نظیر ویژگی های فردی، بالا بودن آموزش، دوره هایی که فرد در آن شرکت جسته، مدارج تحصیلی و دوره های پس از پایان تحصیلات عوامل مهمی در بهره وری شحصی هستند. ولی تفاوت بین بهره وری و کارایی افراد اساساً و عمدتاً بر ۲  عامل مبتنی است؛  نگرش و انگیزش.

این دو عامل در مورد مدیران اساسی ترین نقش را در بهره وری سازمان دارد. همه این توفیقات در گرو محیط روانی کار است که از سوی مدیریت مشخص می شود و همچنین از نظر بهره وری کلی نقش اساسی را در مدیریت ایفا می کند زیرا بهره وری کلی یک سازمان عمدتاً مربوط و منوط به مدیریت کارکنان سازمان و اعضای عالی رتبه است. یک مدیر شایسته علاوه بر تبحر و ورزیدگی فنی باید ورزیده باشد و دارای مهارت در آخرین فنون علوم رفتاری و عملکرد صحیح تجارتی نیز باشد.

۲–  رهبری برجسته:

رهبران واقعی از سازمانها و انسانها بهترین را پدید می آورند، چرا که آنان قادر به ایجاد واکنش های عاطفی بسیار نیرومندی هستند و کارکنان نیز نیاز دارند که تحت یک رهبری مؤثر نیازهای خود را برآورده و پیشرفت کنند. رهبران واقعی می توانند در سازمان خود روحیه و نگرش به اصطلاح از عهده برآمدن را به وجود آورند. بیشتر مدیران تا حدودی توانایی رهبری دارند اما متأسفانه تنها معدودی از آنان رهبران برجسته اند. مدیریت از دو طریق می تواند عامل افزایش پتانسیل رهبری در سازمان باشد:

۱-  گزینش افراد شایسته برای ارتقاء به مقامات کلیدی مدیریت

۲- ایجاد محیط روانی مناسب و موقعیت رقابت سالم، تشویق، انگیزه ها و پاداش ها برای افراد شایسته.

۳-  سادگی سازمانی و عملیاتی

باید فنون حذف اجزای زائد کار و ساده سازی در کل فرآیند عملیات به کار رفته، ساده کردن خود محصولات نیز مورد تأکید قرار گیراند. تولیدات باید معرف ساده ترین ساخت برآورنده  هدف های طراحی باشند. قیود و اجبارهای عملیاتی تولید باید جنبه های کاملاً ضروری کاهش یابند و موارد ممنوعه به حداقل برسند تا حداکثر آزادی شغلی برای کارکنان تأمین شود.

 ۴-  دقت و تأمل در واگذاری امور

گزینش ها عملکرد اخلاق و مولد هستند. هر فرد یک گستره کاری بسیار مولد و خلاق دارد و برای ر کاری خاص باید فرد خاص آن کار را برگزیند. کار نیز باید برانگیزاننده باشد، این امر کلید فراگرد خلاقه و مبتکرانه است. ترکیب مطلوب و محیط اثر مناسبی بر فرد می گذارد پس از گماردن افراد جدید و در واگذاری اولین کارها به آنان باید دقت بسیار داشت، زیرا این امر فرد گزینش شده را با مسئولیتها، افراد و جو ارتباطی ویژه ای که می تواند به نحوی چشمگیر بر کارایی و اثربخشی وضعیت نهایی وی در سازمان اثر بگذارد آشنا می کند.

۵-  برنامه ریزی و کنترل عینی

برنامه ریزی مؤثر بر پیشرفت و بهره وری عملیات کمک می کند، امکان بیشترین استفاده از منابع را فراهم می کند و همه دیدگاهها و جوانب کار را در یک کوشش کافی و همزمان جامعیت می بخشد. آغازهای نادرست و ادامه عملیات مخالف بهره وری را به حداقل می رساند، سازمان را برای ریسکها و عوارض آتی آن آماده و از مدیریت مستمر بحران جلوگیری می کند.

۶-  آموزش ویژه مدیریت

از آنجا که مدیریت عامل اصلی بهره وری هر سازمان است، کوشش سازمانها در التزام به رشد و توسعه بهره وری در همه رده های مدیران اهمیتی ویژه داشته و دوره های خاص مدیریت یکی از ابزارهای بسیار مهم تأمین این هدف است.