مفهوم فرهنگ

مفهوم فرهنگ

فرهنگ واژه ای است که کاربرد اصلی آن در دو زمینه است. در یک زمینه فرهنگ در گسترده ترین معنا می تواند بر فرآورد ههای تمدنی پیچیده و پیشرفته اشاره داشته باشد که در چنین معنایی به چیزهایی مانند ادبیات، هنر و فلسفه، دانش و فن شناسی برمی رگدد، آشنایی و برخورداری از ظرافتهای زندگی و قدرشناسی را نمایان می سازد و از این رو فرهنگ در این معنی به فرهیختگی انسان اشاره دارد و آموختنیهای وی را نمایان می سازد. در زمینه دیگر فرهنگ از سوی مردم شناسان و دیگر کسانی که انسان را بررسی می کنند به کار می رود و در این معنی به آفریده های اندیشه، عادات و اشیاء مادی اشاره دارد که در پی انباشت آنها سازگاری پیچیده ای بین انسان و محیط طبیعی می آید. در معنی نخست جدایی انسان ناآموخته فرهنگ با انسان آموخته یا با فرهنگ است. در حالی که در معنی دوم جدئی بین انسان و دیگر گونه های جانواران است. جانوران نمی توانند فرهنگ پدید آورند یا آنچه را آموخته اند به دیگران بیاموزند و بدین سبب از انسان جدا هستند. در فرهنگ دوم است که شماری از دانشمندان مردم شناسی فرهنگ را یک سبک یا شیوه زندگی یا رفتار انسانی می دانند و از این رو  بر این باورند که گروههای متفاوت مردم شیوه های متفاوتی برای زندگی در پیش می گیرند.

فرهنگ در این معنا یک واژه فنی است که در نوشته مردم شناسان در نیمه دوم سده ۱۹ میلادی به کار گرفته می شود. فرهنگ پدیده ای است که از درون شماری خواستگاههای طبیعی و نیروی اجتماعی سرچشمه می گیرد. جغرافیای منطقه، تاریخ و رویدادهای قوم، زبان، ادبیات رایج در میان مردمان، دین و مذهب، آیین های پرستش و اقتصاد و شیوه معیشت مردمان در چگونگی پیدایش فرهنگ اثر گذاشته در ترکیبی سازگار با یکدیگر مجموعه ای از ارزشها و باورهایی را پدید می آورند که بر رفتار انسانی فرمان می راند و پیوند میان مردم را آسان می سازد. از بررسی های بی شماری که از فرهنگهای جداگانه عمل آمده است چنین برمی آید که به رغم گوناگونی تفاوت ها، همه فرهنگها دارای ویژگیهایی هستند که در میان آنها عمومیت دارند و این ویژگیها را می توان با روشهای علمی بازکاوی نمود.

تعریف فرهنگ

تعاریف متعدد و در عین حال متنوعی از فرهنگ ارائه گردیده است که در اینجا به تعدادی از آنها اشاره می کنیم :

• فرهنگ عبارت است از کیفیت یا شیوه بایسته و شایسته برای آن دسته از فعالیت های حیات مادی معنوی انسان ها که مستند به طرز سلیم و احساسات تصعید شده آنها در حیات تکاملی باشد.
• فرهنگ شیوه عمومی گروه و گروههایی از مردم است که عناصر آن عبارتند از عادات، سنن، اعتقادات، باورها، ارزشهایی که نظریات مشترک انسان ها را به یکدیگر پیوند می زند و بین آنها وحدت اجتماعی خاص به وجود می آورد.
• ادوارد تیلور مردم شناس انگلیسی می گوید : « فرهنگ عبارت است از مجموعه علوم و دانش ها و هنرها، افکار و عقاید، مقررات، قوانین، آداب و رسوم و سایر آموخته ها و عاداتی که انسان به عنوان یک عضو و جامعه کسب می کند. »
• فرهنگ عبارت است از مجموعه پیچیده ای از علوم، هنرها، افکار، اعتقادات، آداب و سنن و قوانین و مقررات که در جامعه حاکم است که مورد پذیرش اعضای آن باشد.

ویژگی های فرهنگ

گروهی از پژوهشگران فرهنگ را مجموعه ای از دانش، باور، هنر، اخلاق، قانون، رسوم و هرگونه قابلیت و عادت کسب شده توسط انسان به عنوان عضوی از جامعه می دانند و ویژگیهای زیر را درباره آن برمی شمارند :

۱-  فرهنگ، رفتار اکتسابی است.

۲-  این رفتار در جهت دستیابی به نتایج و برآوردن نیازها است.

۳-  فرهنگ در طول زمان تحقق می یابد.

۴-  فرهنگ در بین افراد مشترک است.

۵-  فرهنگ اصولاً قانونمند است.

منبع: modir123.com