پیشینه پژوهش رفتار شهروندی سازمانی

پیشینه پژوهش رفتار شهروندی سازمانی

پیشینه داخلی:

علی نژاد و همکاران (۱۳۹۳) در پژوهشی تحت عنوان بررسی ارتباط میان رفتار شهروندی سازمانی (OCB) وعملکرد کارکنان به نتایج ذیل دست یافتند:

در پژوهش حاضر ارتباط میان رفتارهای شهروندی سازمانی و عملکرد کارکنان در دانشگاه آزاد اسلامی قزوین با هدف ارتقاء عملکرد کارکنان با توجه به رفتارهای شهروندی سازمانی (متغیرهای مورد مطالعه رفتارهای شهروندی سازمانی عبارتند از: ۱- نوع دوستی ۲- وظیفه شناسی ۳- جوان مردی ۴- نگرش مدنی ۵-احترام) در سال ۱۳۹۲ مطالعه گردید.با توجه به هدف تحقیق اهداف فرعی و فرضیه‌های پژوهش تدوین شدند. این تحقیق از نوع تحقیقات تحلیلی بود که به شیوه همبستگی انجام شد و از نظر نوع هدف، کاربردی می‌باشد و از روش پیمایشی جهت گردآوری داده‌ها استفاده گردید. در این راستا کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی قزوین به عنوان جامعه آماری انتخاب شده و جهت سنجش متغیرهای رفتارهای شهروندی سازمانی از پرسشنامه ۲۲ سوالی مبتنی بر طیف لیکرت و برای سنجش عملکرد کارکنان از پرسشنامه ۲۱ سوالی مبتنی بر طیف لیکرت استفاده شد. پس از بررسی روایی پرسشنامه ها، جهت محاسبه پایایی پرسشنامه ها از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. پس از تعیین حجم نمونه، تعداد ۲۲۸ پرسشنامه در خصوص سنجش متغیرهای رفتارهای شهروندی سازمانی و عملکرد کارکنان توزیع گردید. جهت انجام محاسبات آماری از برنامه‌های نرم‌افزارهای SPSS و EXCEL و آزمون‌های همبستگی، رگرسیون و خی دو استفاده گردید. در نهایت نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که میان رفتارهای شهروندی سازمانی و عملکرد کارکنان رابطه ی معنی‎دار وجود دارد. همچنین وجود این رابطه ی معنی دار در خصوص تک تک مولفه های تعریف شده ی رفتار شهروندی سازمانی و عملکرد کارکنان نیز بررسی و تصدیق گردید. در پایان براساس یافته‌های تحقیق، پیشنهادها و رهنمودهایی جهت ارتقاء عملکرد کارکنان با توجه به متغیرهای رفتارهای شهروندی سازمانی نیز ارائه گردیده است .

بیک زاده و همکارانش (۱۳۹۰) در پژوهشی تحت عنوان معنویت محیط کاری و تاثیر آن بر مولفه های رفتار شهروندی سازمانی (مطالعه موردی: کارکنان آموزش و پرورش نواحی پنج گانه شهر تبریز) به نتایج ذیل دست یافتند:

هدف مقاله حاضر بررسی تاثیر معنویت محیط کاری بر مولفه های رفتار شهروندی سازمانی کارکنان آموزش و پرورش نواحی پنج گانه شهر تبریز است. برای این منظور رفتار شهروندی سازمانی بر اساس نظریه اورگان و باتمن در پنج بعد؛ نوع دوستی، وجدان، جوانمردی، ادب و نزاکت و رفتار مدنی و معنویت محیط کاری بر اساس نظریه میلیمن و همکارانش تعریف و در این راستا پنج فرضیه تنظیم شده است، برای آزمون این فرضیه ها، دو پرسشنامه شامل پرسشنامه معنویت محیط کاری با ۲۱ سوال و پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی با ۳۰ سوال استفاده شد. پس از سنجش روایی و پایایی، پرسشنامه ها در اختیار نمونه آماری که از کارکنان آموزش و پرورش نواحی پنج گانه شهر تبریز می باشد و تعداد آن ها ۱۸۲ نفر است، قرار داده شد. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، اطلاعات حاصله تلخیص و طبقه بندی شد، سپس برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از روش های آماری توصیفی و استنباطی (آزمون رگرسیون دو متغیره) استفاده گردید. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها، نشان دهنده تائید فرضیه های اول چهارم و پنجم و رد فرضیه های دوم و سوم تحقیق است؛ به عبارتی معنویت محیط کاری بر مولفه های نوع دوستی، ادب و ملاحظه، و رفتار مدنی رفتار شهروندی سازمانی کارکنان آموزش و پرورش نواحی پنج گانه شهر تبریز موثر است و بر مولفه های وجدان و جوانمردی رفتار شهروندی سازمانی کارکنان آموزش و پرورش نواحی پنج گانه شهر تبریز موثر نمی باشد.

هویدا و نادری (۱۳۸۸) در پژوهشی تحت عنوان بررسی سطح رفتار شهروندی سازمانی کارکنان به نتایج ذیل دست یافتند:

این مقاله به بررسی میزان رفتار شهروندی سازمانی کارکنان دانشگاه اصفهان پرداخته است. جامعه آماری آن را تمام کارکنان رسمی دانشگاه اصفهان در سال ۱۳۸۷ تشکیل داده و نمونه گیری به شیوه طبقه ای تصادفی متناسب با حجم انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی- پیمایشی بوده و با استفاده از پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی پودساکف و همکاران (۱۹۹۱) متغیرها اندازه گیری شدند. پرسشنامه مذکور از روایی محتوا برخوردار بوده و پایایی آن از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ۰.۸۹ تعیین گردید. یافته های به دست آمده با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی t)،F و ضریب همبستگی پیرسون) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد همه ابعاد رفتار شهروندی سازمانی در میان کارکنان به جزء‌ نوع دوستی بیش از حد متوسط بود. میزان جوانمردی در بین کارکنان با توجه به نوع وظایف از تفاوت معنادار برخوردار بود. هم چنین بین مولفه های رفتار شهروندی به جزء مولفه جوانمردی رابطه مستقیم وجود داشت.

پیشینه خارجی:

الینگر و همکاران (۲۰۱۳) در پژوهششان تحت عنوان بررسی رابطه بین رضایت شغلی و رفتار شهروندی سازمانی (OCB)به نتایج ذیل دست یافتند:

هدف از پژوهش فوق پیشنهاد الگویی است که بر اساس آن تعهد تیمی در تیم های خود هدایتگر ارتباط بین رضایت شغلی و رفتار شهروندی سازمانی (OCB) را تعدیل می کند.یافته ها حاکی از آن بود که ارتباط بین رضایت شغلی و OCB مهم است، همانطور که رابطه بین تعهد تیمی و OCB مهم است. مهمتر اینکه رابطه بین رضایت شغلی و رفتار شهروندی سازمانی با تعهد تیمی تعدیل شد، زیرا با تعهد بالای تیمی روابط قویتر بود.

سهراب احمد و همکارانش (۲۰۱۰) در پژوهشی تحت عنوان تأثیر تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی روی قصد جابجایی کارکنان به نتایج ذیل دست یافتند:

این مقاله به بررسی تأثیر تعهد سازمانی و رفتار شهروندی بر قصد جابجایی کارکنان پرسنل مرکز تلفن در پاکستان می پردازد. اطلاعات از ۱۱۴ پاسخ دهنده برای اندازه گیری تاثیر دو عامل بر روی قصد جابجایی مورد استفاده قرار گرفت. همبستگی و رگرسیون برای تجزیه و تحلیل رابطه قصد جابجایی با تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که قصد جابجایی پرسنل مرکز تلفن در سازمانی بستگی دارد به تعهد کارکنان اما رفتار شهروندی بر قصد جابجایی پرسنل مرکز تلفن تاثیر قابل

توجهی ندارد. نتایج در مورد فرهنگ های جمع گرای پاکستان و اشارات سیاسی برای مدیران بحث می نماید. (احمد و همکاران، ۲۰۱۰).

(چانگ و همکاران، ۲۰۱۰) در پژوهششان تحت عنوان نفوذ رفتارهای شهروندی سازمانی و تعهدات سازمانی اعضا بر یادگیری سازمانی به نتایج ذیل دست یافتند:

هدف از این مطالعه بررسی رابطه بین رفتارهای شهروندی سازمانی، تعهدات سازمانی و اثر یادگیری سازمانی می باشد محققان ۲۰۰ پرسشنامه بین ۱۲ شرکت توزیع نمودند، میزان پاسخهای نهایی ۵۲.۵٪ بود (۱۰۵/۲۰۰). در این مطالعه، محققان با استفاده SEM 3 فرضیه در مورد رفتار شهروندی سازمانی، تعهد سازمانی و اثر یادگیری سازمانی را آزمون نمودند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که رفتارهای شهروندی سازمانی و تعهد سازمانی اثر یادگیری سازمانی را به طور مثبت تحت تاثیر قرار می دهند. و رفتارهای شهروندی سازمانی می توانند به طور مثبت تعهدات سازمانی را تحت تاثیر قرار دهند.

ایسلام و همکاران (۲۰۱۲) در پژوهش بررسی نقش واسطه رفتار شهروندی سازمانی بین فرهنگ یادگیری سازمانی و تسهیم دانش به نتایج ذیل دست یافتند:

پیشینه های فرهنگی (فرهنگ یادگیری سازمانی) و رفتاری (رفتارهای شهروندی سازمانی) تسهیم دانش در این تحقیق مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. اطلاعات از ۴۰۲ کارمند در مالزی گرفته شد. مدل معادله ساختاری تایید می کند که OLC، ارتباط مثبتی با OCB و تسهیم دانش داشته است. همچنین معلوم شد که OCB، نقش واسطه را بین OLC و تسهیم دانش ایفا می کند. (ایسلام و همکاران، ۲۰۱۲).